Participatie kent vele definities. Om het concreter te maken, kijken we naar de mate van betrokkenheid. Het is daarbij belangrijk om eerst scherp te krijgen hoeveel betrokkenheid er te bieden valt, zodat het voor de partijen haalbaar blijft. Er zijn grofweg twee partijen die participeren in een project.
Betrokkenheid van professionals en omwonenden
De eerste partij bestaat uit de professionele stakeholders (ambtelijke organisaties/initiatiefnemers). Zij stellen eisen aan een project om er zoveel mogelijk uit te halen. Ze moeten vanaf een vroeg stadium betrokken worden om deze eisen van alle partijen duidelijk te krijgen. Doordat er betrokkenheid is in een vroeg stadium, zijn deze groepen goed geïnformeerd. Daarnaast hebben professionele stakeholders vaak al ervaring met het uitvoeren van projecten. Als er iets misloopt binnen deze stakeholder groep kan public mediation uitkomst bieden.
Daarnaast zijn er de inwoners en omliggende bedrijven met minder informatie en kennis over een project. Het is belangrijk om deze groep mee te nemen in het proces en waar mogelijk ruimte te bieden voor inspraak. Het beperken van overlast is voor deze groep erg belangrijk. De overlast moet wel goed in kaart gebracht worden door met mensen in gesprek te gaan. Dit is de bekende burgerparticipatie.
Hoewel het de eerste stap is op de participatieladder, is informeren geen participeren; informeren moet je gewoon altijd doen! Om echt participatie mogelijk te maken, moet er actiever gekeken worden naar betrokkenheid. Een voorbeeld is het participatiebeleid samen opstellen met de (vertegenwoordiging van) inwoners en stakeholders in de stad.
Een goede buur is beter dan een verre vriend
Door goede betrokkenheid kunnen schijnparticipatie en ontevredenheid voorkomen worden. Zo kunnen alle partijen ook gedurende de operationele fase door één deur. Dat is de win-winsituatie die ten grondslag ligt aan het doel van SOM.
