Collega Chiara Surowietz was aanwezig bij de Energy Talks van Topsector Energie op 18 november om op de hoogte te blijven van de nieuwste ontwikkelingen in de energiesector. Het event opende met Diederik Samson. Tijdens zijn speech benadrukte Diederik Samsom een essentieel punt: “Het gaat niet alleen om herverdeling van geld, maar om hoop, optimisme en perspectief – en die zijn vooral heel ongelijk verdeeld.” Zijn woorden maakten duidelijk dat de energietransitie niet alleen een technische of financiële uitdaging is, maar vooral een menselijke.

Veel mensen hebben niet de luxe om zich bezig te houden met de lange termijn; zij kijken naar het einde van de maand. Die kloof in perspectief vormt een serieuze bedreiging voor het tempo van de transitie. Samsom wees erop dat niet alleen overheden, maar juist ook bedrijven een verantwoordelijkheid hebben om hoop en perspectief eerlijker te verdelen.

Transitiefalen

Wij herkennen deze uitdagingen maar al te goed. Tijdens een break-out sessie vertelde Lotte De Groen onder andere kort over transitiefalen: wanneer het prijsmechanisme alleen er niet in slaagt om een transitie naar brede welvaart te realiseren (bron: TNO Vector). Dit is hoe wij (onder andere) deze vormen van transitiefalen in de praktijk zien:

  • Tegenstand door transitieverliezers: speelt wanneer mensen negatieve impact ervaren, zoals geluidsoverlast of verlies van autonomie en zich niet vertegenwoordigd voelen in besluitvorming. Dit vraagt om gerichte inspanningen om zorgen serieus te nemen en oplossingen te bieden, zoals een speciaal fonds om de omgeving mee te laten profiteren.
  • Geen (gedeelde) richtinggevende visie: betekent dat initiatieven soms vastlopen, zoals wanneer bewoners geen aansluiting voelen bij de duurzame doelen van een project. Bijvoorbeeld als een energiepark primair wordt gepresenteerd als een oplossing voor landelijke ambities, zonder dat dit concreet wordt gemaakt voor de lokale gemeenschap.
  • Gefragmenteerde netwerken of interacties: remmen voortgang, vooral wanneer actoren zoals bewoners, bedrijven en overheden niet effectief samenwerken. Een constructieve dialoog opstarten en onderhouden kan helpen om wederzijds begrip en acceptatie te creëren.
  • Beperkte reflexiviteit en leervermogen: komt naar voren wanneer projecten weerstand of fouten niet vroegtijdig signaleren, zoals bij initiatieven waar zorgen van de omgeving te laat worden opgepakt, met een vertrouwensbreuk als gevolg.

Onze rol is om deze transitiefalen gericht aan te pakken. Bij Publyon SOM verbinden we belangen en creëren we begrip. Zo zorgen we ervoor dat projecten niet alleen technisch en economisch haalbaar zijn, maar ook sociaal geaccepteerd. Door bijvoorbeeld werkbezoeken te organiseren, bewoners bij besluitvorming te betrekken en aan de slag te gaan met lokale zorgen, ondersteunen we de energietransitie op een manier die iedereen mee kan nemen.

Want een eerlijke verdeling van hoop, optimisime en perspectief is geen luxe – het is een voorwaarde voor succes.