Vandaag gaan we naar de stembus voor de Waterschappen en Provinciale Statenverkiezingen. Deze verkiezingen hebben wij op de voet gevolgd. Wat soms niet eenvoudig was, want als je alleen de landelijke media volgt is het niet duidelijk waar deze verkiezingen nou eigenlijk over gaan. Vanuit ons vak omgevingsmanagement weten wij hoe belangrijk deze verkiezingen zijn voor hoe Nederland eruit komt te zien, maar ook waar de provincie niet over gaat.
Waar gaan de verkiezingen niet over?
Als je de landelijke media volgt, krijg je de indruk dat we stemmen voor de Eerste of soms zelfs Tweede Kamer. Bij de landelijke talkshows zagen we vooral niet-verkiesbare politici die spraken over onderwerpen waar deze verkiezingen niet over gaan. Bijvoorbeeld fractievoorzitters van de Tweede Kamer die de degens kruisen met premier Rutte en lijsttrekker voor de VVD in de Eerste Kamer Edith Schippers over de toeslagenaffaire.
Dat is ook niet zo gek. Kabinetten kunnen niet meer rekenen op een meerderheid in de Eerste Kamer. Zij moeten daarom op zoek naar een meerderheid in de Eerste Kamer en samenwerken met oppositiepartijen. De Eerste Kamer heeft zich zo ontwikkeld tot een potentieel struikelblok voor kabinetten en is daardoor politieker geworden. Dat maakt het voor de media en burgers interessant.
De provincie is het tegenovergestelde. Het is een bestuurslaag die vooral over de inhoud gaat. Ze buigen zich bijvoorbeeld in detail over Aerius, een rekenprogramma om de uitstoot en neerslag van stikstof te berekenen. Door deze technische focus krijgen ze weinig media-aandacht, waardoor ze in de luwte werken en niet geleid wordt door de waan door de dag.
Hierdoor dringt ook het belang ervan maar weinig door. Mensen ontdekken pas het belang van de provincie als ze ontdekken dat er een windturbine naast hun huis komt of doordat boeren met trekkers voor het provinciehuis demonstreerden.
Waar gaan de verkiezingen wel over?
De provinciale verkiezingen gaan over de ruimtelijke inrichting van ons land. Hoe moet Nederland eruit komen te zien? Het gaat bijvoorbeeld over waar woningen gebouwd gaan worden, of wegen wel of niet verbreed gaan worden en of de natuur wel of niet meer ruimte krijgt.
De ruimte is schaars en provincies moeten kiezen tussen industrie, landbouw, wegen, woningen, natuur, energietransitie en biodiversiteit. Daarmee liggen alle actuele maatschappelijke thema’s niet alleen op het bord van de landelijke overheid, maar ook bij de provincie. Zo zijn het uiteindelijk de provincies die voor 1 juli met plannen moeten komen hoe zij de stikstofuitstoot gaan halveren. En zijn het de provincies die toezicht houden op het bouwen van voldoende woningen.
In de energietransitie spelen provincies ook een cruciale rol. De provincie bepaalt bijvoorbeeld waar windparken komen. Het was de provincie Drenthe die ervoor zorgde dat er wél een windpark van 14 turbines kwam in Emmen, terwijl een gedeputeerde in Gelderland bepaalde dat er geen windturbines nabij de Veluwe komen. Hij moest een afweging maken tussen het beschermen van een bedreigde vogelsoort en het opwekken van duurzame energie, en gaf prioriteit aan het eerste.
Samenstelling maakt uit
Het zijn dilemma’s waar belangen botsen en de provincies de knoop doorhakken. De samenstelling van de Provinciale Staten bepaalt hoe besluiten over deze actuele onderwerpen genomen worden. Waar GroenLinks in verkiezingsprogramma’s prioriteit geeft aan biodiversiteit, wil de VVD vooral dat er weer snel gebouwd kan worden. Hoe deze afwegingen uitvallen, bepaalt of projecten de eindstreep wel of niet gaan halen.
Ben je benieuwd naar de impact van de verkiezingen op jouw leefomgeving of project? Pluis dan vooral de verkiezingsprogramma’s inhoudelijk door! Of neem contact met ons op, want dat hebben wij al gedaan.
